gazete anamur
ANASAYFA HABER ARA FOTO GALERİ VİDEOLAR ANKETLER SİTENE EKLE RSS KAYNAĞI İLETİŞİM

Sponsor Alanı


Ana Menü

Sponsor Alanı

 

Sponsor Alanı


EN ÇOK OKUNANLAR

Dost Siteler

HAVA DURUMU

ANAMUR

Saat

Sponsor Alanı

 

Ziyaretçi Bilgileri

»Aktif 25  
»Bugün 1083  
»Toplam 14975277  
Sayın Ziyaretçimiz
»IP'niz | 44.204.164.147
» Bu sitemizi ziyaretiniz

Çaresizsen Çare Sensin

Hüseyin SİNASİ

22 Ekim 2016, 22:00

Hüseyin SİNASİ

                Çaresizsen Çare Sensin...

 

Bir önceki yazımızda “öğrenilmiş çaresizlik” ten söz etmiş, bu konuda yapılmış bir deney aktarmıştık. Yazının yayımlanmasından sonra çok sayıda olumlu eleştiri aldık. Yalnız bir hususu ifade etmem gerekiyor. Öğrenilmiş çaresizlik ve öğretilmiş çaresizlik konusunda internet ortamında yayımlanmış çok sayıda araştırma ve yazıya rastlamak mümkün.  Biz de onlardan yararlandık.

 

Geçen yazımızda sorduğumuz soruları tekrarlayarak başlayalım. Evet, toplumlarda bazı insanlar başarılı olurken, çoğu insan neden başarılı olamıyor? İnsanları başarısız sonuçlara götüren şey nedir? Bu gibi sorulara cevap ararken ülkelerin sosyal, kültürel, ekonomik yapısına ve özellikle de eğitim sistemleri tanımak ve bilmek gerekiyor.

 

Devam edelim.

 

Bilim adamları, bir kafesin içine beş adet maymun koymuşlar. Kafesin tavanına maymunların çok sevdiği muz salkımları asmışlar. Kafesin ortasına muz salkımlarına ulaşmak için bir merdiven koymuşlar. Maymunların ne yapacaklarına izlemeye başlamışlar.

 

Doğal olarak maymunlardan biri, hemen merdivenlerden tırmanarak muzları almaya çalışmış. Ancak maymun tam muzları alıp yemeye başlayacakken dışarıdan üzerine tazyikli su püskürtmüşler. Merdivendeki maymun neye uğradığını şaşırarak apar topar aşağıya düşmüş ama bu arada aşağıdaki maymunlar da sudan nasibini almış ve hepsi ıslanmışlar. İkinci maymun merdivenlere çıkmış yine tam muzları alacakken tazyikli suyla aşağıya düşmüş ve diğer maymunlar da ıslanmıştır. Üçüncü maymun merdivene çıkmak için davranmış ancak bu sefer bütün maymunlar merdivene çıkmaya çalışan maymunun üzerine çullanarak bir güzel dövmüşler.

 

Kafesteki maymunların muzu alma girişiminden artık tamamen vazgeçtiklerinden emin olan bilim adamları kafesten bir maymunu alıp yerine yeni bir maymun koymuşlar. Doğal olarak yeni maymunun yaptığı ilk iş muzları almak için merdivene koşmak olmuş ama daha önce ıslanmış olan maymunlar hemen yeni maymunun tepesine çullanıp pataklamışlar. Kafese sonradan gelen her yeni maymunun, muzu alıp yeme girişimi diğer maymunlardan dayak yemesine neden olmuş. Yeni gelen maymun da neden dayak yediğini anlayamamasına rağmen muzu alma girişiminden vazgeçmiş.

 

Burada daha önceki maymunlar muzu alma girişiminde ıslandıklarını bildiklerinden, yeni gelen maymunun muzu almaya yeltenmesini, tekrar ıslanmamak için yeni maymunu döverek engellemişlerdir. İşte buna psikolojide öğrenilmiş çaresizlik deniyor.

 

Deneyin bundan sonraki aşamasında bilim adamları kafesten daha önceden ıslanmış maymunlardan birini daha çıkarıp yeni bir maymun koyarlar. Yeni maymun da girer girmez muzları alabilmek için hemen merdivenlere koşar ancak kafesteki eski ıslanan maymunlar ve son gelen ve ıslanmamış ama dövülen maymun da dâhil olmak üzere hepsi tarafından dövülür. Burada ilk gruptan çıkarılıp yerine giren ilk maymun, diğer maymunların bunu neden yaptığını anlamamasına rağmen, daha merdivene çıkmaya yeltendiği anda dövüldüğü için kendisinden sonra gelen yeni maymunu merdivenlere çıkmaya çalıştığı  anda ıslanan maymunlarla birlikte dövmüştür. Buna da öğretilmiş çaresizlik deniyormuş.

 

Buna benzer örnekler öğrenilmiş ve öğretilmiş çaresizliğin önemini ve korku kültürünün insan hayatındaki yerini göstermesi bakımından dikkat çekici değil mi? Evet yaptığı işlerde başarısız olmayı, kaybetmeyi, eylemsizliği ya da tembelliği işte böyle öğreniyoruz. Bu durum hastalık haline gelmişse, tedavisi kolay olmuyor.

 

Öğrenilmiş çaresizlikte, yenileceğine, başarısız olacağına inanırsan sonunda yenilgi bir gerçek olur. Öğrenilmiş çaresizlik psikolojisi içerisinde olmak sonuçta eylemsizlik durumunu oluşturur. Eylemsizlik hali kişisel gelişim dünyasında, amaca yönelik eyleme geçememedir. Ancak bazı şok etkiler sonucunda kişiler, kurumlar ya da toplumlar reflekslerini kullanarak eyleme geçerler.

 

Toplumda eylemsizlik halini ortaya çıkaran inanç ve düşünceler şunlardır:

 

Değişmezlik inancı: Böyle gelmiş böyle gider.

 

Etkisizlik inancı: Bu işe yaramaz ki,

 

Gereksizlik inancı: Yapsam ne değişecek ki,

 

Yararsızlık inancı: Bunu yapmanın hiçbir faydası olmaz.

 

Erteleme inancı: Bunu daha sonra yaparım.

 

Kontrolsüzlük inancı: Bunu yapmak benim elimde değil ki,

 

Yetersizlik inancı: Ben kim oluyorum bu işi yapamam ki,

 

Mükemmeliyetçilik inancı: En iyisini yapabilecek seviyeye gelinceye kadar hiçbir şey yapmamalıyım.

 

Başarısızlık beklentisi: Ben bu işi yüzüme gözüme bulaştırır.

 

Yaşamımızda çıkardığımız öğrenilmiş başarısızlık dersleri üç şeyi unutmamıza neden olur.

 

Daha büyük hayatı hayal edebilmeyi,

 

Bir daha deneme cesaretinin,

 

Daha fazlasını başarabilme özgüvenini,

 

Öğrenilmiş ve öğretilmiş başarısızlık ve eylemsizlikten kurtulmanın ilk şartı farkına varabilmek ve eyleme geçmek için özgüveni yeniden kazanmaktır.

 

Öğrenilmiş çaresizlik öyle bir hastalıktır ki, kartalı tavuğa, aslanı kediye çevirir. Fakat unutmamak gerekir ki çaresizlikler öğrenilmiştir. Öyleyse başarılı olmak da öğrenilebilir.

 

Kısacası çaresizsen çare sensin. İçinizdeki çaresizlik enkazını kaldırmak ve ataletinizi yenip amaçlarınızı gerçekleştirmek için harekete geçmeniz dileği ile.

 

Hüseyin ŞİNASİ

huseyinsinasi@gmail.com

Bu haber 1428 defa okunmuştur.

Delicious  Facebook  FriendFeed  Twitter  Google  StubmleUpon  Digg  Netvibes  Reddit
Aday listeleri tamam. buruyun sahaya...10 Mart 2024

Sponsor Alanı


SON HABERLER

Sponsor Alanı

 

Son Dakika Haber

Sponsor Alanı

 

Her Hakkı Saklıdır - 2012 (Fatma ARIKAN)
RSS Kaynağı | Anasayfa | İletişim

(c)2012 Gazete Anamur